آیا مردان نیز مانند زنان یائسه می شوند؟
آندروپوز یا یائسگی در مردان یک فرآیند طبی سالمندی و یک موقعیت فیزیکی شبیه یائسگی در زنان است که در سن 45 سالگی به بعد بروز می کند.
در این فرآیند سطح هورمون تستوسترون که یکی از اصلی ترین هورمون های مردانه (آندروژن ها) است به طور پیوسته کاهش می یابد و مرد علایمی نظیر گـُرگرفتگی، افسردگی و تغییرات خلق و خوی را تجربه می کند.
علاوه بر فرآیند طبیعی سالخوردگی و افزایش سن عواملی نظیر برخی از بیماری های قلبی، استفاده طولانی مدت از برخی داروها، افسردگی، چاقی و …. که بر تولید هورمون تستوسترون تاثیر دارند، می توانند آغاز کننده زودرس آندروپوز باشند.
مردانی که علائم مرتبط با آندروپوز را تجربه می کنند، در حقیقت با کاهش هورمون تستوسترون در خون خود مواجه می شوند، بنابراین بافت های بدن که تحت تاثیر این هورمون قرار می گیرند، در این زمان فعالیت شان رو به کاهش می رود و ممکن است تغییرات متعدد فیزیکی در آنان بروز پیدا کند.
برخی تغییرات فیزیکی مانند تغییرات ذهنی، خستگی و حتی نوسانات احساسی و خلقی در این زمان بروز پیدا می کند.
اضطراب پنهان
هورمون تستوسترون همچنین توان ماهیچه ها را بالا می برد و توده ماهیچه ای را افزایش می دهد. علاوه بر این کیفیت خواب مردان را بهبود می بخشد و با افزایش انرژی های ذهنی و بدنی آنها، خلق خوب و احساس مفید بودن را به ارمغان می آورد.
تستوسترون همچنین برای ترکیب پروتئین های بدن ضروری است و تاثیر بسیاری بر تولید سلول های خونی مغز استخوان و شکل استخوان ها، همچنین سوخت و ساز چربی و کربوهیدراتها و رشد غده پروستات دارد.
شروع آندروپوز از سن 30 سالگی است. با گذشت هر دهه هورمون تستوسترون و دیگر هورمون های مردانه 10 درصد کمتر ترشح می شوند. بنابراین درصد عظیمی از مردان در دوره آندروپوز زندگی با اضطراب پنهانی همواره دست و پنجه نرم می کنند که خود نیز از حضور یا حتی علت آن بی اطلاع هستند.
تفاوت های یائسگی در مردان و زنان
یائسگی در زنان به دلیل کاهش تولید هورمون استروژن است در حالی که در مردان به دلیل کاهش تولید هورمون تستوسترون است.
مردانی که علائم مرتبط با آندروپوز را تجربه می کنند، در حقیقت با کاهش هورمون تستوسترون در خون خود مواجه می شوند.
بر خلاف خانم ها؛ مردان علایم مشخص نظیر کاهش یا قطع قاعدگی ندارند که ورود آنها را به این مرحله نشان دهد.
زنان در این دوره باروری خود را به طور کامل از دست می دهند در حالی که مردان هرگز باروری خود را به طور کامل در طی آندروپوز از دست نمی دهند.
تولید هورمون کم می شود ولی هرگز قطع نمی گردد گرچه ممکن است از میزان موفقیت باروری کاسته شود ولی با تولید اسپرم همچنان به فرد اجازه داده می شود فرزندان سالمی را حتی در دهه 80 زندگی داشته باشند.
علائم آندروپوز
اصلی ترین علامت آندروپوز خستگی و بی حوصلگی است. افسردگی، خشم، افزایش تحریک پذیری و کاهش فعالیت جنسی از بارزترین علایم آن است. به طوری که هشتاد درصد مردان دارای مشکل، کاهش تمایلات جنسی دارند. از دیگر علایم می توان به تغییر در اندام ها و کاهش توده ماهیچه ای بدن، گرگرفتگی، کاهش لذت از زندگی، کاهش حافظه و سطح کارآیی، تکرر ادرار به خصوص در شب، یبوست، کاهش قد، ریزش مو و وجود دردهای استخوانی اشاره کرد.
علائم آندروپوز (یائسگی) در مردان
در برخی از مردان کاهش میزان تستوسترون با افزایش سن علامتی ایجاد نمی کند. اما در برخی دیگر کاهش میزان تستوسترون باعث این علائم می شود:
• تغییرات کارکرد جنسی: شامل کاهش میل جنسی، کاهش نعوظ خود به خودی مثلا حین خواب و ناباروری. بیضه ها نیز ممکن است کوچک شوند.
• تغییرات الگوی خواب: گاهی کاهش میزان تستوسترون با بی خوابی و سایر اختلالات خواب همراه است.
• تغییرات جسمی: تغییرات جسمی گوناگون ممکن است رخ دهد از جمله افزایش چربی بدن، کاهش توده و قدرت عضلانی و کاهش تراکم استخوانی. تورم یا حساس شدن پستان (ژنیکوماستی) و ریختن موها هم ممکن است رخ دهد. ممکن است احساس گرگرفتگی کنید و انرژی تان کمتر از قبل شود.
• تغییرات عاطفی: میزان پایین تستوسترون با کاهش انگیزه و اعتماد به نفس همراه است. ممکن است احساس افسردگی، اشکال در تمرکز یا یادآوری چیزها کنید.
نکته مهم این است که توجه داشته باشید که برخی از این نشانه ها و شکایات ناشی از روند عادی سالمندی است. برخی دیگر از این علائم نیز ممکن است ناشی از بیماری های زمینه ای گوناگون از عوارض جانبی داروها و مشکلات تیروئید گرفته تا افسردگی و …. باشد.
چه کار باید کرد؟
اگر فکر می کنید که علائم تان مربوط به کاهش میزان تستوسترون است، با دکترتان مشورت کنید. دکتر سایر علل احتمالی علائم شما را بررسی خواهد کرد و گزینه های درمانی را برای شما توضیح خواهد داد. گرچه شما نمی توانید میزان تولید طبیعی تستوسترون بدن تان را افزایش دهید، اما انجام این کارها می تواند به شما کمک کند:
• با دکترتان صادق باشید: برای تشخیص و درمان بیماری هایی که ممکن است باعث ایجاد این علائم شده باشند یا در ایجاد آنها نقش داشته باشد، -از عوارض جانبی داروها گرفته تا اختلال نعوظ و سایر مشکلات جنسی- با دکترتان همکاری کنید.
• گزینه های سبک زندگی سالم را انتخاب کنید: رژیم غذایی سالم بخورید، فعالیت جسمی را به طور منظم در برنامه روزانه تان قرار دهید. سبک زندگی سالم به حفظ قدرت، انرژی و توده عضلانی شما کمک خواهد کرد. فعالیت جسمی منظم می تواند حتی خلق و خوی شما را بهبود بخشد و خواب تان را راحت تر کند.
• اگر احساس غم می کنید از دیگران کمک بخواهید: هر احساس غمی به این معنا نیست که شما دچار بیماری افسردگی هستید. اگر تحریک پذیر هستید، انزواجو شده اید و از دیگران کناره گرفته اید، ممکن است دچار افسردگی باشید.
• باید استفاده از تلفن همراه را کاهش دهید و تلفن همراه را در جیب خود قرار ندهید: همچنین نباید لپ تاپ را روی پاها بگذارید.
• باید از پوشیدن لباس های تنگ اجتناب کنید: استفاده از سونا به مدت طولانی برای شما مضر است.
• مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین ای، ویتامین ث و سلنیوم در بالا بردن میزان تستوسترون موثر است: تمیز نگه داشتن دندان ها بسیار مهم است زیرا تحقیقات نشان دهنده ارتباط کاهش میزان تستوسترون و عفونت دهان و دندان است. تعادل وزن نیز از دیگر نکات مهمی است که نباید فراموش شود.
• پرهیز از شرایط استرس زا و داشتن آرامش روانی و کاهش مصرف دخانیات نیز از دیگر نکات مهم در کاهش علائم آندروپوز به شمار می رود.
تبیان
***
پاسخ دهید