افسردگی بعد از تعطیلات
آخرین روزهای تعطیلات که از راه می رسد، کمتر کسی است که با ذوق و شوق آماده حضور مجدد در محل کار یا تحصیلش شود (البته این حالات به شهر یا کشور خاصی هم اختصاص ندارد و همه انسان ها ممکن است چنین حالاتی را تجربه کنند).
گویا خیلی ها از این که دوباره باید به زندگی عادی و پراسترس روزانه برگردند، ناراحت هستند و از آن شکایت دارند. البته این نارضایتی را می توان هم در حالات چهره و صورتشان دید و هم به راحتی و بدون هیچ تعارفی آن را بیان می کنند. خیلی تعجب نکنید، این حس تا حدی طبیعی است؛ وقتی این همه روز در کنار خانواده و همراه با آنها بوده ایم و بدون نگرانی استراحت کرده ایم، برگشت به مکانی پر از کار و استرس، نباید خیلی هم خوشایند باشد. با این حال، گروهی هستند که این حس را طور دیگری تجربه می کنند؛ آنهایی که افسردگی و کسالت پس از تعطیلات به شکلی سر وقتشان می آید که کارهایشان را مختل و سلامت روانشان را تهدید می کند.
استراحت کردن یکی از راهکارهایی است که برای دوری از استرس و ارتقای سطح سلامت روان توصیه شده و مورد استفاده قرار می گیرد. تعطیلات نیز فرصتی فوق العاده برای استراحت کردن و بهبود سلامت روان است؛ به طوری که بودن در جمع خانواده و ایجاد شرایطی که طی آن فرد بتواند چند روزی به دور از استرس ها و مشکلات روزمره زندگی کند، بسیاری از آسیب ها و مشکلات جسمی و روحی را به حداقل می رساند.
همه انسان ها برای حفظ سلامت جسم و روح شان به تعطیلات نیاز دارند و باید روزهایی را فارغ از کار و مسائل مربوط به آن بگذرانند.
انسان ها خیلی زود به شرایط عادت می کنند و چون همه دوست دارند در محیطی آرام و بدون استرس و افکار منفی زندگی کنند، طبیعی است که پس از پایان تعطیلات مشکلاتی ایجاد شود. به همین دلیل گاهی ممکن است هنگام بازگشت به کار با حالاتی مانند بی انگیزگی، بی حوصلگی و حتی افسردگی و اضطراب روبه رو شویم. با افزایش سن، افراد به تجربه می آموزند که عقلانی تر با این احساسات برخورد کنند و به همین دلیل این مشکلات میان کودکان و دانش آموزان بیشتر مشاهده می شود.
دانش آموزان بیشتر دچار استرس می شوند
پس از این که تعطیلات به پایان می رسد، دانش آموزان بیشتر از بزرگسالان دچار اضطراب و استرس می شوند. با توجه به این که در روزهای تعطیل معمولا برنامه ریزی خاصی وجود ندارد و هر کس مطابق سلیقه و میل خود کارهایش را انجام می دهد، مشخص است که با شروع دوباره درس و کار، کاهش ساعت خواب و فشردگی برنامه ها، استرس و حتی نارضایتی آنها بیشتر از قبل می شود.
با توجه به این که تعطیلات نوروز با پایان سال تحصیلی، فاصله چندانی ندارد گاهی حتی می بینیم دانش آموزان تا هنگام امتحانات نیز با مشکلاتی روبه رو هستند؛ این دانش آموزان اغلب حوصله ندارند و در نتیجه نمی توانند به خوبی برنامه ریزی کنند و کارهایشان را درست و منظم انجام دهند. به همین دلیل گاهی پس از پشت سر گذاشتن تعطیلاتی طولانی مدت، شاهد کاهش عملکرد افراد و افت کاری و تحصیلی آنها هستیم.
انسان خیلی زود به شرایط مختلف زندگی عادت می کند؛ البته این خصوصیت هم مثبت است و هم منفی. ولی این عادت های رفتاری، ذهنی و روانی باعث می شود هنگامی که شخص در موقعیت جدیدی قرار می گیرد، با مشکلات و تضادهای روانی روبه رو شود. این موارد دست به دست هم می دهد و باعث بروز حالت افسردگی و اضطراب می شود.
چه کار باید کرد؟
همان طور که گفته شد، تعطیلات نیاز انسان است و همه ما برای حفظ سلامت جسمی و روحی به آن نیاز داریم، اما آنچه مشخص است این است که تعطیلات روزی به پایان می رسد و باید دوباره به محل کار و تحصیل برگردیم؛ به طور حتم شرایط موجود در محل کار مانند روزهای تعطیلات و استراحت نیست و دشوارتر خواهد بود.
برخورد انسان های مختلف در چنین شرایطی به ویژگی های شخصیتی آنها و نوع تربیت خانوادگی شان بستگی دارد. علاوه بر این موارد، نحوه برنامه ریزی برای تعطیلات نیز مورد مهمی است که می تواند از ایجاد این حالت ها پیشگیری کند.
برای کاهش صدمات ناشی از شروع مجدد کار و تحصیل، بهتر است در روزهای تعطیل هم برنامه ریزی داشته باشید؛ البته لازم نیست این برنامه ریزی ها خیلی دقیق و فشرده باشد که شما را خسته کند.
همچنین باید در تعطیلات، درباره روزهای کار و تحصیل و اتفاقات مربوط به آن نیز در جمع خانواده یا با دوستان صحبت کنید. البته شاید بچه ها این صحبت ها را خیلی دوست نداشته باشند ولی یادآوری وظایف و صحبت درباره کار و درس می تواند آنها را برای شروع مجدد آماده کند.
پیشگیری از ایجاد چنین احساساتی نکته اساسی و مهم است ولی در صورتی که چنین شرایطی ایجاد شود نیز نباید خیلی نگران بود؛ چون معمولا با بازگشت به محل کار و شروع مجدد فعالیت ها، علائم برطرف می شود، اما در صورتی که نشانه های استرس و اضطراب بیش از حد باشد، بهتر است از متخصصان کمک بگیرید و با مشورت آنها این احساسات را کنترل کنید.
کوچولوهای مهدکودک گریز
استرس و اضطراب پس از تعطیلات میان بچه ها شایع تر است، اما فراموش نکنید کودکانی که پس از پایان تعطیلات باید دوباره به مهدکودک برگردند و از مادرشان دور شوند هم دچار استرس و ناراحتی خواهند شد.
در چنین شرایطی کودکان استرس و اضطراب شان را با بهانه گیری، اجتناب از رفتن به مهدکودک و جدا شدن از مادر، زیاد صحبت کردن درباره حضور مجدد در مهد، گریه و… نشان می دهند.
برای این که این بچه ها بتوانند راحت تر و با حداقل مشکلات به مهد برگردند، بهتر است در تعطیلات گاهی از مقابل مهدکودک عبور کرده و به صورت بازی (نه خیلی جدی) کارهای مربوط به مهدکودک را برایش یادآوری کنید؛ به عنوان مثال می توانید درباره دوستان و مربی هایش، کارهایی که در مهدکودک انجام می دهد، شعرهایی که می خواند و… صحبت کنید.
با توجه به این که همه افراد، چه بزرگ و چه کوچک ممکن است این استرس و نگرانی ها را تجربه کنند، نباید از کودکان انتظار داشته باشید بدون کوچک ترین مشکلی شرایط را بپذیرند، اما فراموش نکنید برخورد والدین و مربیان کودک نقش بسیار مهم و موثری در این زمینه دارد.
پدر و مادر باید با شناخت علائم استرس مانند بهانه گیری، گریه کردن، زیاد حرف زدن یا حتی تمارض کودک، سعی کنند او را آرام کرده و به یاد داشته باشند با آرامش و برخورد مناسب و محبت آمیز بهتر می توانند این شرایط را کنترل کنند.
بنابراین سعی کنید با ایجاد محیطی آرام به کودکان و دانش آموزان کمک کنید تا زودتر و راحت تر استرس ها و اضطراب ناشی از برگشت به فعالیت های روزمره را کاهش دهند. البته این نکته را به خاطر داشته باشید که چنین احساساتی ممکن است بعد از تعطیلات کوتاه مدت نیز ایجاد شود و به همین دلیل از حالا باید به فکر پیشگیری از بروز این مشکلات باشید.
جام جم
***
پاسخ دهید