اگر شب کار هستید

اگر شب کار هستید

شب کاری با وجود دشواری ها و ملاحظاتی که در پی دارد، برای برخی ارگان ها و نهادهای یک جامعه شهری اجتناب ناپذیر است.

کارکنان ایستگاه های آتش نشانی، اورژانس، بیمارستان ها و مراکز درمانی، پایگاه های نظامی و… مهم ترین بخش شب کاران را تشکیل می دهند.
علاوه بر آن، برخی کارخانه های بزرگ نیز بخشی از پرسنل و کارگران خود را در شیفت شب به کار می گیرند تا خط تولید به اصطلاح نخوابد.

کارکردن هنگام شب در نگاه اول مخالف شرایط طبیعی بدن انسان است و همین موضوع ریشه بسیاری از مشکلات جسمی و روانی دامنه دار برای شب کاران می شود.
ایجاد اختلال در چرخه طبیعی و ریتم خواب و بیداری بدن مجموعه ای از عوارض را برای شب کاران رقم می زند. هورمون های خواب و بیداری در بدن که با فرمان سیستم عصبی ترشح می شوند، یک ریتم دائمی برای هشیاری و بیهوشی را دنبال می کنند که مقاومت در برابر خواب شبانه و موکول کردن آن به ساعات روز، این ریتم تکرار شونده را مختل می کند.

بدن هنگام خواب شبانه شرایطی فراهم می آورد تا سلول ها، بافت ها و اندام حیاتی نظیر ریه، کبد و دستگاه گوارش به دفع مواد زائد بپردازد و به شرایط عادی بازگردد. جابه جایی ساعات خواب شبانه این شرایط را از بین می برد.

هنگام شب به فرمان مغز در بدن هورمون ملاتونین ترشح می شود که نقشی کلیدی در جلوگیری از تشکیل توده های سرطانی دارد.

بیداری هنگام شب و در حقیقت قرار گرفتن زیر نور مصنوعی طی ساعات تاریکی مانع ترشح ملاتونین می شود و بی دلیل نیست که احتمال ابتلا به سرطان پروستات در مردان شب کار افزایش می یابد.
نتایج مطالعات متعددی که درباره تاثیر شب کاری بر سلامت انجام گرفته است، بر نگرانی ها می افزاید.

افراد شب کار به طور میانگین حدود پنج سال کمتر از همکاران روز کار خود عمر می کنند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی در آنان تا 40 درصد بیشتر است.

بخشی از حوادث کاری در ساعات شب اتفاق می افتد. کشمکش درونی و بیرونی بدن برای خواب و هشیاری قدرت تمرکز و دقت کاری را پایین می آورد و خواب آلودگی هنگام پرداختن به اغلب مشاغل، عامل اصلی بروز سوانح است.
شب کاران باید برنامه زندگی خود را بر اساس کارشان مناسب سازی کنند. حتی الامکان از پرداختن به کارهای سخت طی روز اجتناب کنند و بدنشان را در حالت آرامش نگه دارند.

پس از شب کاری، بدن به یک خواب خوب نیاز دارد که از مزاحمت هایی نظیر سر و صدای اعضای خانواده، زنگ تلفن و… مصون باشد.
باید ساعات مشخصی از روز به خواب اختصاص یابد و به مدت خواب توجه شود تا بدن فرصت کافی برای بازسازی سلول ها و اندام ها داشته باشد.
بهتر است شب کاران پیش از شروع یک شیفت کاری جدید، چرت کوتاهی داشته باشند و به تناوب از مرخصی خود استفاده کنند تا شب کاری به یک روند مخرب و بلندمدت تبدیل نشود.

برخورداری از مراقبت های پزشکی و روان شناسی که باید توسط کارفرمایان مهیا شود، رانندگی نکردن پس از پایان ساعت کاری و نوشیدن مقدار زیاد چای و قهوه یا استفاده از هر نوع محرک دیگری برای مقابله با خواب آلودگی، سایر ضرورت ها برای شب کاران است.

همچنین اصلاح رژیم تغذیه برای شب کاران ضروری است و در صورت رعایت برخی اصول می تواند از آثار شب کاری بر جسم و روان بکاهد.
هنگام شب باید معده تان سبک باشد چون خوردن غذاهای سنگین علاوه بر ایجاد خواب آلودگی، دفع سموم را دشوار می سازد. بهترین خوراک شب بیداران میوه، سبزیجات تازه و لبنیات است.
اگر می خواهید غذای مفصلی بخورید، نان بر برنج ارجحیت دارد. در مقابل غذاهای شور، چرب، پرادویه و به ویژه فرآورده های گوشتی آماده نظیر کالباس، سوسیس و همبرگر بدترین غذاها برای شب کاران است. معده انسان در طول شب به استراحت نیاز دارد و نباید آن را با خوردن غذاهای دیرهضم به زحمت انداخت.

نوشیدن آبمیوه های تازه نیز برای شب کاران مفید است. میوه ها طی هر ساعتی از شبانه روز که مصرف شوند، به دفع سموم بدن کمک می کنند و در حقیقت دوست کبد هستند. دیگر این که نوشیدن شیر برای شب کاران در هر ساعتی از شبانه روز بسیار توصیه شده است.

امین رحیمی
***

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *