درباره سوالات جنسی کودک

نگران نشوید! پنهان کاری نکنید… نیازی به طفره رفتن نیست. بگذارید فرزندتان بدون آنکه از سوالاتش دچار شرم یا ترس شود، در قبال حس کنجکاوی اش، بهترین پاسخ ها را از والدینش که امین ترین افراد در زندگی اش هستند، دریافت کند.

یکی از بزرگ ترین مسئولیت های تربیتی والدین، دادن پاسخ های مناسب به سوالات فرزندانشان در مورد منشا تولد، چگونگی به دنیا آمدن، جنسیت و سوالات دیگری از این دست است که در سنین مختلف برای کودکان و نوجوانان مطرح می شود.
بر این اساس، روان شناسان کودک و نوجوان توصیه می کنند که والدین پیش از بلوغ به فرزند خود اطلاعات لازم را درباره پدیده بلوغ و تاثیرات آن بدهند و او را در جریان اتفاقاتی که در آینده برای او پیش می آید، بگذارند. اما آنچه بسیاری از والدین را دچار نوعی سردرگمی و نگرانی می کند، چگونگی مواجهه و پاسخگویی درست به سوالات جنسی کودک است، آن هم به شکلی که اطلاعات لازم تا حد قانع شدن به کودک داده و از کنجکاوی بیشتر او نیز جلوگیری شود.

باید بر اساس سن، سطح کنجکاوی و نیازهای فردی به سوالات جنسی کودک و نوجوان پاسخ داده شود. دادن اطلاعاتی فراتر از آنچه کودک به دنبال آن است یا اطلاعاتی که برایش قابل درک نیست، باعث می شود کودک گیج و مضطرب شود.

دستپاچگی و طفره رفتن؛ اشتباهی بزرگ
روان شناسان کودک تاکید می کنند که اشتباه رایج میان والدین هنگام پرسیدن سوال جنسی کودکان، دستپاچگی و طفره رفتن از موضوع است؛ این مسئله باعث می شود موضوع در ذهن کودک مهم جلوه کند و برای رفع کنجکاوی خود با دوستان و همسالان خود در این باره صحبت کند که این امر عواقب بدی دارد.
همچنین بسیاری از والدین هنگام مواجهه با سوالات جنسی فرزندشان دچار تشویش و نگرانی می شوند و به این می اندیشند که ممکن است فرزند کوچک آنها دچار انحراف خطرناکی شده باشد.

درست است که برای والدین سخت است که راجع به رفتار و روابط جنسی با فرزندشان صحبت کنند و از طرفی ممکن است برای فرزندان نیز مشکل باشد، اما این موضوع بیشتر به نحوه ارتباط قبلی والدین با فرزندشان و احساس خود والدین در مواجهه با چنین موضوعاتی بستگی دارد.
مهم این است که هنگام صحبت کردن با کودکان از کلماتی استفاده کنیم که برایشان قابل فهم تر است و با آنها راحت هستند.
همچنین سوالات آنها نباید باعث ایجاد ترس و نگرانی در والدین بشود، هر زمان احساس کردیم پاسخ سوالی را نمی دانیم یا بلافاصله در پاسخ دادن آمادگی نداریم، بهتر است به کودک بگوییم: سوال خوبی کردی اما من باید کمی روی سوال تو فکر کنم و بعد جوابت را بدهم.

وارد جزئیات نشوید
به گفته روان شناسان، کودکی که به سمت رشد جنسی می رود، از نظر رشد شناختی نیز تغییر می کند و این دو عامل منجر به پرسش ها و کنجکاوی هایی درباره این گونه مسائل خواهد شد. در چنین شرایطی والدین باید با در نظر گرفتن مقطع سنی و سطح درک کودک به پرسش های او پاسخ دهند.

اطلاعاتی که به یک کودک پنج ساله می دهیم متفاوت با اطلاعاتی است که به یک کودک هشت ساله، ده ساله یا نوجوان می دهیم. از سوی دیگر، سطح شناختی و میزان آگاهی کودک یا نوجوان نیز در چگونگی دادن اطلاعات جنسی بسیار اهمیت دارد.
گاهی ممکن است فرزندمان به سن نوجوانی رسیده باشد، اما از نظر بلوغ فکری، سطح شناختی و میزان آگاهی پایین تر باشد یا برعکس. پس هنگام پاسخ دادن به سوالات با توجه به شناختی که از میزان درک و آگاهی او داریم باید پاسخ بدهیم.

با فرزندتان صادق باشید
مهم است که بدانیم اطلاعات کم و مبهم نیز فرزند ما را اقناع نمی کند و باعث می شود او برای اخذ اطلاعات بیشتر سراغ منابع یا کسانی برود که ممکن است مناسب نباشند و اطلاعات نادرست به او بدهند.
روان شناسان تاکید می کنند که چنین شرایطی منجر به آن می شود که پس از مدتی فاصله احساسی و ارتباطی ما با فرزندمان زیاد شود، به طوری که در زمان بحران و زمانی که نیاز است ارتباط ویژه ای با او برقرار کنیم، دیگر قادر به برقراری ارتباط نخواهیم بود.

به زبان کودکانه صحبت کنید
هنگامی که با کودک و نوجوان در مورد رفتار و روابط جنسی صحبت می کنید، سطح دانش و درک فرزندتان را مشخص کنید تا بتوانید متناسب با آن به او اطلاعات دهید.
حس طنز و شوخی داشته باشید و نترسید از این که راجع به ناراحتی خود صحبت کنید. رابطه جنسی را به عشق، علاقه، محبت، توجه و احترام به خود و طرف مقابل ربط دهید و او را تشویق کنید تا حرف بزند و سوالاتش را بپرسد.

همچنین محیطی آرام و فارغ از قضاوت را برای بحث ایجاد و حفظ کنید و از کلماتی راحت و قابل فهم استفاده کنید.
سعی کنید نگرانی های خود را به طور باز و آشکار با او در میان بگذارید و فراموش نکنید که با دادن اطلاعات باز و درست در مورد ارتباط و رفتار جنسی، مسئولیت پذیری و انتخاب می توانید به نوجوانتان کمک کنید تا ارتباط جنسی را به روشی سالم و مثبت بیاموزد.

جام جم – پونه شیرازی
***