جوجه نافرمان
بچه های عزیز، آیا می دانید شعر جوجه نافرمان بیش از 60 سال پیش، یعنی در دهه 1330، در کتاب فارسی دوم دبستان چاپ شده بوده است و شاید پدربزرگ ها و مادربزرگ های ما نیز با خواندن آن، یاد خاطرات یچگی شان بیفتند؟
این شعر از خانم پروین اعتصامی است و درباره نافرمانی یک جوجه از مادرش و بی احتیاطی و سرکشی اوست که سرانجام نیز در دام خطر، گرفتار می شود!
که ز پهلوی من مَرو به کنار
گربه را بین که دُم عَلم کرده
گوش ها تیز و پشت خم کرده
چشم خود تا به هم زنی بردت
تا کُله چرخ داده ای خوردت (1)
جوجه گفتا که مادرم ترسوست
به خیالش که گربه هم لولوست
گربه حیوان خوش خط و خالیست
فکر آزار جوجه هرگز نیست
سه قدم دورتر شد از مادر
آمدش آنچه گفته بود به سر
گربه ناگاه از کمین برجَست (2)
گلوی جوجه را به دندان خَست (3)
برگرفتش به چنگ و رفت چو باد
مرغ بیچاره از پی اش افتاد
گربه از پیش و مرغ از دنبال
ناله ها کرد، زد بسی پر و بال
لیک چون گربه جوجه را بربود
ناله مادرش ندارد سود
گر تَضرُع (4) کند وگر فریاد
جوجه را گربه پس نخواهد داد
توضیحات:
۱- معنی بیت: مادرِ جوجه به او می گوید: اگر به گربه نزدیک شوی در یک چشم بر هم زدن تو را می گیرد و می برد و می خورد
۲- بَرجَست: پرید
۳- خَست: زخمی کرد، پاره کرد
۴- تَضَرُع: ناله و زاری
***
آخییی پدر بزرگه مر حوم من این شعرو همیشه برام می خوند یادش بخیر چقدر خوب بود…
کاش اینگونه شعرها باز در کتابهای درسی برای تربیت بچه ها بیاید
در کتاب های درسی زمان پیش از انقلاب بود. فکر کنم کلاس سوم ابتدایی بود که ما این شعر را میخواندیم
یاد باد آن روزگاران یاد باد
این شعر و شعرهای مشابه خاطرات خوب دوران کودکی مان را تداعی می کنند. یاد معلمان خوب دوران ابتدایی مان به خیر !
این شعر را پدرم همیشه میخوند
یادش بخیر.این شعرمنوبرمی گردونه به اون دوران خوشیم.دورانی که خیلی دوسش دارم.یادش بخیر
چه خوب است این اشعار به نحوی بازسازی شده و به جای جوجه دلبستگان به جهان خوران بین المللی مورد خطاب قرار گیرند تا هشیار شده و بی توجه به هشدارهای رهبری با امثال ترامپ مکاتبه نکنند مثلا گفت با غرب زده رهبری هشیار که از جمع مردمان مرو به کنار دشمنت را ببین چه ها کرده ………… نمیدونم من که طبع خوبی ندارم افراد با ذوق تکمیل کنند
برو بابا جمع کن کاسه کوزه تو!
با سلام…. این شعر را مادرم خانم ( بندرچیان) همیشه برای ما میخواند…از اول تا آخر همشو حفظه…. چرا؟؟!! چون این شعر در کتابشون به گمنام میگفت: کتاب فارسی دوم ابتدایی دهه ۱۳۳۰ بود…. درود بر شادروان پروین اعتصامی…
پس از چهل و شش سال به دلیل نافرمانی فرزند به طور الهامی این سروده در ذهنم میامد اول فکر میکردم متعلق به عباس یمینی شریف پور است و به تصور اینکه در مقطع چهارم است. تا اینکه به مدد اینترنت به خاطرم رسید که متعلق به پروین ستاره ادب است. این اشعار آیه های زندگی بودند که حذف شدند اگر نسل عاصی شصت و هفتاد و هشتاد این سروده ها را میخواندند هرگز اینگونه ضد ارزش نمیشدند
مادرم این شعر رو برام خوند وقتی حرف از این روزها با جو بد اجتماعی و سیاسی شد
گفت یاد این شعر کتابشون میافته و نصیحتش به ما این بود که راه درست رو بریم
گول ظاهر ماجراها رو نخوریم منم اومدم سرچ کردم ببینم این چه شعری بود
که مامانم بعد از شصت و خورده ای سال هنوز به یادش موند و شاعر چه زیبا سروده
معنی لغوی کُلَه چیه ؟
سلام
کله مخفف واژه کلاه است
در بیت منظور به یه گردش سر و به زبان ساده تر یعنی “تا سربرگردانی”
با سپاس
کلاه
یادش بخیر… شوهر خاله مرحومم این شعر رو خیلی سال گفتشو منم نوشتم … یادش یخیر .. در کل شعر اموزنده ای هست.
به ظاهر شعری ساده ولی در کل درس زندگی برای جامعه روحش شاد روانش پاک ای کاش الان هم در کتب درسی دبستانی منتشر میشد
با سلام
پدر من متولد سال 1331 هست. ایشون همیشه این شعر رو میخونن. شعر واقعا محشریه. یک درس زندگی در این شعر نهفته است.
این یک شعر خاطره انگیز برای من است
احسنت و مرحبا
اتفاقا من هم دقیقا نظر شما را دارم و ای کاش این شعر را نه در دوران ابتدائی بلکه تا دوران دانشگاه همه ساله به بچه ها یادآوری میکردن تا شاید مفهوم این پند در مغزشون نقش می بست.
شعری است که من در کتاب فارسی دبستان قبل از انقلاب خوندم. فقط میتونم بگم یادش بخیر. متولد ۱۳۴۶ هستم.
پدرم همشو میخونه تعجبم واقعا کلاس دوم بوده همچین شعری ، دمش گرم
کُله یعنی کلاه
تک تک این اشعار، درس زندگی بود. من متولد ۱۳۴۷ هستم و اکنون ساکن هلند. یاد معلم عزیزم خانم پور آقاجان افتادم. دبستان کهریزی در بندرعباس. اون روز وقتی این درس رو گرفتم و به منزل برگشتم فقط بیت اولش رو خوندم و مادرم از ابتدا تا انتها رو خوند. برام جالب بود که بعد از این همه سال هنوز به خاطر دارن. یادش بخیر.
جالبه خیلی جالبه مادر من یک ساله فوت شده و پدرم نزدیک به بیست سال پیش تصادف کرد و فوت کرد. دیروز جمع شده بودیم خونه ماردم که خواهرم میگفت پدرم روز قبل از فوتش این شعر رو میخوند. چه روزهایی داشتیم عجب دورانی بود. یاد این شعر پروین افتادم
اینکه خاک سیهش بالین است اختر چرخ ادب پروین است گرچه جز تلخی از ایام ندید هرچه خواهی سخنش شیرین است
واقعا از دست دادن پدر و مادر بسیار بسیار ناراحت کننده هست.
چه روزگار خوشی بود بعد از پنجاه سال من این شعر و شعر هاهان ای پسر عزیز دلبند را حفظ هستم. چون در اون سالها علاوه بر معنی شعر ما را وادار می کردند آن را حفظ کنیم و بخوانیم.
با درود. کله در شعر به معنی سر میشود و مادر به جوجه اخطار داده که تا سرت را بچرخانی یا حواست پرت بشه خلاصه گربه ترتیبات را داده. با آرزوی ایامی خوش
کاش این شعرها بصورت کارتن برای کودکان نمایش داره می شد
با عرض سلام . من فکر می کنم این شعر در کتاب دوم و یا سوم دبستان در دهه ۵۰ در پیش از انقلاب بوده است. دقیقا نمی دانم در یک کتاب کمک درسی قدیمی و یا در جایی دیگر بخشی از این شعر را دیده بودم و اکنون در یک جستجوی اینترنتی، در این صفحه این شعر را پیدا نمودم و نظرات دوستان را نیز خواندم. کلا این گونه اشعار پند آموز و قدیمی هم از جهت نوستالوژیک بودن و یادآوری خاطرات خوش قدیمی برای افرادی که سن و سالی از آن ها گذشته و هم از جهت دارا بودن نکات عبرت آموز و جالب برای همه و نیز برای کودکان عزیز کنونی می تواند مفید فایده باشد. خود من نیز متولد اوایل ۱۳۴۹ هستم و احتمالا این شعر را در سال ۵۷ در کتاب درسی خودم خوانده باشم. به هر حال از سایت محترم شما به خاطر این مطالب جالب و مفید و خواندنی تشکر می نمایم. انشاالله موفق و مؤید و سلامت باشید. خداحافظ شهرستان قوم
از نظر ارزشمند شما سپاسگزاریم.
عجب تمثیل زیبایی خدا رحمت کند شاعره خوش کلامش را من را به یاد دوران خوش کودکی انداخت و اسرار آموزگار گرامی را در از بر کردن این شعر الان که نگاه می کنم روزگار گربه است ما جوجه و ما انسانها دزدان این در کمین نشسگان
یادش بخیر این شعر رو پدر بزرگم برام میخوند خدا بیامرزدش چه زود رفت چه قدر دلم براش تنگ شده افسوس که دیگه نمیتونم ببینمش